Eignarréttur

Eignarréttur getur bæði verið beinn og óbeinn. Eignarréttindi njóta verndar 72. gr. stjórnarskrárinnar og 1. gr. I. viðauka Mannréttindasáttmála Evrópu sem lagagildi hefur hér á landi.

Bein eignarréttindi fela í sér einkarétt ákveðins aðila, eigandans, til þess að ráða yfir tilteknu verðmæti, innan þeirra marka, sem þessum rétti eru sett í lögum og af takmörkuðum (óbeinum) eignarréttindum annarra manna, sem stofnað hefur verið til yfir verðmætinu. Hinn beini eignarréttur þrengist svo eða rýmkar í samræmi við tilvist hinna óbeinu eignarréttinda.

Helstu beinu eignarréttindi varða:

• Eignarhald fasteigna
• Eignarhald lausafjár
• Kröfuréttindi
• Hugverkaréttindi

Mikilvægustu heimildir beinna eignarréttinda má almennt telja eftirfarandi:

• Réttur til að ráða yfir eign (umráðaréttur).
• Réttur til að hagnýta eign (hagnýtingarréttur).
• Réttur til að ráðstafa eign með löggerningi (ráðstöfunarréttur).
• Réttur til að nota eign sem grundvöll lánstrausts (skuldsetningarréttur).
• Réttur til að láta eign ganga að erfðum.
• Réttur til að leita verndar handhafa opinbers valds til verndar eigninni.

Óbein eignarréttindi fela í sér hlutdeild í beinum eignarrétti. Helstu flokkar óbeinna eignarréttinda eru eftirfarandi:

• Afnotaréttindi
• Ítaksréttindi og ískyldur
• Afgjaldsskyldur
• Haldsréttur
• Forkaupsréttur og kaupréttur
• Kyrrsetningargerð
• Veðréttindi
• Afnotaréttindi

Ýmis ágreiningsefni geta kviknað í tengslum við eignarréttindi þar sem aðila getur ýmist greint á um beint eignarhald fasteigna, lausafjár, kröfu og hugverkaréttinda eða óbein réttindi í formi hlutdeildar í slíkum réttindum.

Porto lögmannsstofa tekur að sér hagsmunagæslu vegna hver kyns ágreiningsmála á sviði eignarréttar.